Wat is het GBA1 gen?
Het GBA1 gen in het DNA zorgt ervoor dat een stofje genaamd glucocerebrosidase (GCase) in ons lichaam aangemaakt wordt. GCase helpt bij het afbreken van afvalstoffen in zenuwcellen. Door een verandering in het DNA in dit GBA1 gen werkt dit stofje minder goed. Hierdoor worden bepaalde afvalstoffen niet meer goed afgebroken. Dit kan tot schade in de zenuwcellen leiden.
Parkinson en het GBA1 gen
De oorzaak van de ziekte van Parkinson is niet bekend. Er spelen meerdere factoren een rol. Van alle bekende genetische factoren is een verandering in het GBA1 gen de meest voorkomende risicofactor voor de ziekte van Parkinson. Doordat het stofje GCase niet goed werkt worden afvalstoffen in zenuwcellen minder goed opgeruimd. Dit kan leiden tot schade in de zenuwcellen, en uiteindelijk bijdragen aan het ontwikkelen van de ziekte van Parkinson. Het hebben van een GBA1 mutatie leidt niet altijd tot het daadwerkelijk ontwikkelen van Parkinson: het is alleen een risicofactor. Ook mensen met de ziekte van Parkinson zonder een mutatie in het GBA1 gen kunnen verlaagde activiteit van GCase hebben.
Uit ons eerdere onderzoek is gebleken dat ongeveer 15% van de Parkinsonpatiënten in Nederland zo’n GBA1 mutatie heeft. Er zijn aanwijzingen dat Parkinsonpatiënten met een GBA1 mutatie een snellere cognitieve achteruitgang hebben.
Onderzoek naar het GBA1 gen
De ziekte van Parkinson is niet te genezen. Bestaande behandelingen zijn gericht op het verminderen van de symptomen van Parkinson. De achteruitgang van de ziekte van Parkinson kan nog niet geremd worden. Door het stimuleren van GCase kan de ophoping van afvalstoffen verminderd worden, waardoor er minder schade aan zenuwcellen ontstaat. Hierdoor kan mogelijk de achteruitgang van Parkinson worden geremd.
Bij het CHDR doen we nu onderzoek naar een nieuw geneesmiddel dat de activiteit van GCase verhoogt. Naar verwachting werkt dit middel voornamelijk bij Parkinsonpatiënten met een GBA1 mutatie. Maar omdat ook Parkinsonpatiënten zonder GBA1 mutatie een verlaagde GCase activiteit kunnen hebben, kan het voor hen mogelijk ook baat hebben dit middel te gebruiken.
Het genetische screening onderzoek
Voor het geneesmiddelonderzoek met het nieuwe middel is het belangrijk om te weten of deelnemers wel of geen veranderingen in het GBA1 gen hebben. Zo kunnen we onderzoeken of het middel bij beide groepen (even) goed werkt. Bij 1000 Parkinsonpatiënten gaan we daarom eerst het GBA1 gen onderzoeken op veranderingen. We bepalen dit uit een speeksel sample. Hieruit kunnen we het DNA halen en het GBA1 gen bekijken.
U kunt zich op deze pagina aanmelden voor het genetische screening onderzoek.
Onderzoek naar het nieuwe geneesmiddel
Het middel dat wordt onderzocht activeert het stofje GCase. Hierdoor kan GCase naar verwachting weer beter afvalstoffen in de zenuwcellen opruimen. Op deze manier hopen we dat schade door het opstapelen van afvalstoffen beperkt wordt, en zo de achteruitgang van de ziekte van Parkinson geremd kan worden.
Het onderzoeksmiddel wordt eerst in gezonde vrijwilligers onderzocht. Het doel hiervan is om te onderzoeken of het onderzoeksmiddel in verschillende enkelvoudige en meervoudige doseringen veilig is en hoe het verwerkt wordt in het lichaam.
Zodra het onderzoek bij gezonde vrijwilligers succesvol is afgerond, gaan we het middel verder onderzoeken bij een groep patiënten om te kijken of er aanwijzingen zijn dat het middel werkt bij mensen met Parkinson. Voor dit onderzoek zijn er 72 mensen met de ziekte van Parkinson nodig. Het is belangrijk dat wij de genetische status van het GBA1 gen weten van deze deelnemers we zoeken namelijk 36 patiënten mét een mutatie in het GBA1 gen en 36 patiënten zonder GBA1 mutatie.
U kunt zich via deze pagina aanmelden voor het geneesmiddelonderzoek.